Muhasebe Nedir?
Muhasebe, bir işletmenin kayıt sistemidir. Gerçekleştirilen girdi ve çıktıların raporlandığı, işletme ile ilgili bütün bilgilerin kayıt altına alındığı bir sistemdir.
Muhasebe sistemini doğru kurgulamayan ve geliştirmeyen işletmeler, ne kar ettiğini dahi analiz edemezler.
İşletmeler bir tarafta aktifleri (varlıkları) diğer tarafta da bu varlıkları finanse ettikleri pasifleri (kaynakları) ile bir bütündür.
Kaynakları kadar varlığa sahip olabilirler. Bu nedenle “AKTİF=PASİF” tir.
Bilanço ve Gelir Tablosu Analizi
Bu kabul ile, muhasebe ve nihayetinde finansal tablolar (bilanço ve gelir tablosu), kaynak ile varlıkların ilişkisini verir.
Bu bir nevi “ne verdim ne aldım?”, “ne arttı ne azaldı?”, “neyi neyle finanse ettim?” oyunudur.
Satışlarım arttı mı?
Satışlardaki artışa karşın, karlılığım ne düzeyde kaldı?
Karlılığımın artmasına neden olan unsurlar nelerdir?
Karlılığımı ne düşürdü? Mal maliyetim mi arttı? Faaliyet giderlerim mi? Yoksa, finansman giderlerim mi?
Satışlardaki artışa rağmen, kar etmiyorsam, neden daha fazla satıyorum?
Varlıklarımın ne kadarını yabancı kaynaklar ile finanse ediyorum?
Özvarlıklarım yeterli mi?
Banka kredisi kullanımın mantıklı mı?
Koyduğum sermayeye oranla karlılığım ne düzeyde?
Kur riski, alacak riski ve faiz riskinin etkileri ne olabilir?
Finansman ihtiyacımı ne arttırıyor? Alacak tahsil sürem mi arttı? Alım vadelerim mi daraldı? Stok tutma sürem mi arttı? Yoksa zarar mı ediyorum?
Bütün bu sorular, oyunu oynarken sormamız ve cevap aramamız gereken sorulardır.
Muhasebenin Önemi
Muhasebe kayıtları doğru olmayan işletmelerin, bu analizleri yapabilme imkânı yoktur.
Bu hesaplar kafadan yapılacak hesaplar değildir.
Sıkça rastlandığı üzere, “her şey kafamda” anlayışı doğru değildir.
Diğer taraftan kayıtların doğru olması, kaçakların da önüne geçecektir.
Yıllık cirosu 10 milyon TL olan bir işletmenin, her bir müşterisine, ortalama 10 bin TL satış yapması durumunda, yıl içerisinde 1.000 adet ticari alacak kaydı yaratılmış olur. Bu kayıtların birinin atlanması, 10 bin TL’nin çöpe atılması anlamına gelir.
Birçok firmada, yazılan çeklerin yazılma nedeni ticari borç kayıtlarındaki hatalardır.
Nakit Akışı Planlaması
Muhasebe sisteminin, sağlıklı veri vermemesi, nakit akışının planlanması ve takibinde de, engel yaratmaktadır.
Mali sıkıntı yaşayan işletmelerin ortak sorunu, nakit akışını doğru yönetememeleridir. Özellikle son dönemde, önemli geçmişe ve potansiyele sahip firmaların mali sıkıntı içinde olduğu gözlenmektedir.
Nakit Akışını Etkileyen Unsurlar
Karlılığın, nakit akışı içindeki etkisinin düşük olması nedeniyle, işletmeleri mali sıkıntıya sürükleyen nedenlerin başında, karlılık değil, nakit akışını etkileyen diğer unsurlar öne çıkmaktadır.
Alacak tahsil süresinin ve stok tutma süresinin artması yanı sıra borç ödeme sürelerinin kısalması, nakit akışı üzerinde daha büyük bir etki yaratmaktadır.
Bu nedenle, alacaklar, borçlar ve stokların güncel ve doğru olarak takibinin yapılması, nakit akışının yönetimi adına önemlidir.
Diğer bir nokta ise, satış, sadece pazar(müşteri) problemi değildir. Aynı zamanda kaynak problemidir. Alacak tahsil süresi, borç ödeme süresi, stok tutma süresi aynı kalmak kaydı ile satışların 2 katına çıkarılması, işletme sermayesi ihtiyacını da aynı oranda arttırmaktadır.
Bu nedenle, satış hedeflemesi yapılırken, hedef satışların nakit akışına etkisinin doğru tespit edilmesi ve nakit akışının doğru veriler ile planlanması gerekir.
Görüldüğü üzere, muhasebe kayıtlarının doğru bir sistematik ile tutulması, işletmeler için hayati öneme sahiptir.
Özgür Saygı
CFO Finansal Hizmetler A.Ş. Kurucu Ortağı
